ผลประโยชน์และมูลค่านิเวศบริการด้านการเป็นแหล่งผลิตของลุ่มน้ำย่อยคลองท่าดี จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลทางด้านเศรษฐกิจและสังคมของชุมชน รูปแบบการใช้ทรัพยากรป่าไม้ และการประเมินมูลค่านิเวศบริการด้านการเป็นแหล่งผลิตของลุ่มน้ำย่อยคลองท่าดี โดยการรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ครัวเรือนตัวอย่างใน 5 หมู่บ้านของตำบลกำโลน อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวนทั้งสิ้น 320 ราย โดยใช้การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และการหามูลค่ารวมนิเวศบริการด้านการเป็นแหล่งผลิตของพื้นที่ลุ่มน้ำ ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิงร้อยละ 52.19 และเพศชาย ร้อยละ 47.81 ส่วนใหญ่สำเร็จการศึกษาในระดับประถมศึกษา มีอาชีพทำสวนเป็นอาชีพหลัก มีรายได้เฉลี่ย 403,081.08 บาทต่อครัวเรือนต่อปี โดยมีรูปแบบการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ลุ่มน้ำ แบ่งออกเป็น 5 ประเภท ได้แก่ แหล่งอาหาร แหล่งไม้ฟืนและเชื้อเพลิง แหล่งพืชสมุนไพร แหล่งไม้ใช้สอยและพืชเส้นใย และแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและทำการเกษตร มีมูลค่านิเวศบริการด้านการเป็นแหล่งผลิตทั้งหมด 736,905,957.72 บาทต่อปี จำแนกเป็น ทางด้านอาหาร 731,899,488.19 บาทต่อปี ทางด้านไม้ฟืนและเชื้อเพลิง 305,594 บาทต่อปี ทางด้านพืชสมุนไพร 634,390.16 บาทต่อปี ทางด้านไม้ใช้สอยและพืชเส้นใย 1,912,915.25 บาทต่อปี และทางด้านแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและทำการเกษตร คิดเป็นมูลค่า 2,153,570.12 บาทต่อปี กลุ่มตัวอย่างเห็นด้วยในมาตรการเกี่ยวกับการพัฒนาฟื้นฟู อนุรักษ์และใช้ประโยชน์ทรัพยากรอย่างยั่งยืน (คะแนนเฉลี่ย 4.75) อย่างไรก็ตาม ภาครัฐควรมีการกำหนดขอบเขตพื้นที่การใช้ประโยชน์และบทบาทของชุมชนในการใช้ประโยชน์ให้ชัดเจน รวมถึงสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้กับชุมชน

คำสำคัญ: นิเวศบริการ การใช้ประโยชน์ทางตรง บริการนิเวศด้านแหล่งผลิต ลุ่มน้ำย่อยคลองท่าดี